Rosuvi me arisi Sanila

Šigo otaso bi kilutu agobi to Sanila

Takito seri

Sanila ba sani čunare nesenu ku la jema me, ku seli me loda kiki ofe11 to tolava ofe1 to rasona ofe2018. Sani li ura zegara beno hova se utare hino, e sani ti to Jack Eisenmann lecabu zegara e ko konogu to hatese ni sani li. Masi hatese ba eča sa va sani iši.

Rosuvi di arisi hino e kaniru e zegara to Sanila. Rosuvi hatese agobi to Sanila (vi sani Ingliš) ba seba.

Hino e kaniru

Sanila ve roču vi ini linaje. Hino zeti relu kaniru da, e kaniru zeti relu hino da. Sanila ura disuna 22 e lisami 5, tuda hino 27 ba roma lo nupe. Tuda kaniru 27 ba roma ci so roču hino di.

Ni uride laniru, kaniru veþi tasoru satamo '(' e ')' konogu kaniru ci hino evi su, a kaniru ke ba iši aka IPA.

Disuna:

Lisami:

Cagu šiluma

Ipe to hatese zeti ni Sanila utina oguna di:

• Šiluma utina cagu CV; disuna da evi lisami da.
• Ni šiluma imegi to hatese, disuna ni seri ve zode va.

Hatese Sanila lado šiluma to juba veþi 1 e 3.

Se ruli šiluma

Šiluma ruli to hatese (me ba šiluma me ve osu anoše ule o tudu ule o sikite ule aka šiluma iši ni hatese li) ba šiluma ofetu sa tate. Asume no, "sipu" ve osu amo "SI-pu", e "konogu" ve osu amo "ko-NO-gu".

Kaniru nadoma

Sanila ura kaniru 4 huja masi kaniru ASCII: 'č', 'š', 'ž', 'þ'. A mo roču ura þota va kaniru di, o tuke va ura su, ura þota se urata kaniru di nadoma su: 'ch', 'sh', 'zh', 'th'.

Þupi kaniru

Ni kemuda, kaniru ni Sanila ve osu þota vi ini di: A kaniru li ba lisami, þupi su ba lisami ke tuli. A kaniru li ba disuna, þupi su ba disuna ke evi 'a'.

Čete no Sanila relu þupi ci kaniru beno to uvawe se roču Latina ku ura va me ni Sanila, e 'Ðð' čete þegi Sanila ura uso kaniru di. Jema þupi di vi so mako 'o' nada disuna amo.

Uvawe se roču Sanila

Sanila relu uvawe se roču notabi čete, me ve toþenu lanuri. Te degu ka jema zenibe di evi hino /ð/ ve nešo inu sa Sanila e ve atuše hi /θ/, e la ba unutu diku ci so neva su. Te bana so su toþenu sunate to Sanila, o þe.

Zegara

Hatese Sanila niva þota jugu di:

• Þetese ba hatese ci þe.
• Karese arisi kari e se alaki to þetese. Karese zeti relu þota mo leši e mo ito.
• Alese čete arisi se alaki to þetese, udi su aseto iši ni zegara aka karese.
• Jugese arisi juga to hatese iši. Su arisi þota þetese, karese, jugese iši, alese, o žilese.
• Cagese ba hatese ci fehoþe notabi ni zegara.
• Žilese ba hatese me soka žila o ve ura ci fehoþe se oseþi.

Cagu imasa

Imasa lado þota karese tuli, hova mo leši o mo ito:

Þetese mo leši ve mako þota evi karese:

Þetese mo ito ve mako þota nada karese:

Karese relu þota mo ito udi mo leši he:

'ba' ba karese notabi me ba þota evi jugese o alese (o þetese amo se þolu):

've' ba cagese me ba þota evi karese ci so je vemuha mo leši e mo ito:

Čete no imasa lado þota žilese tuli, o tado imasa nupe va, ni þolu se osu esanu o þori so tehira soreta.

Jugese

Jugese ba þota nada hatese ci so arisi su.

Jugese da ulo arisi þota hatese lugu:

Ni tasu di, sera þota so jugese ti li arisi þatese li lo usuku ši, udi čete no sera þota so jugese li arisi jugese iši. Imasa tuso konogu þota čete so delavo ba venu, e se venu ke ba lamana. A ru tuke soka so jugese da ulo arisi hatese lugu lo usuku ši, ru mako þota cagese 'ri' veþi jugese ti li, udi di ve zode va.

Cagese se jema

Cagese 'je' ve mako þota evi jugese o karese o þetese. Di jema so hatese li mose karese, me konogu "[mo kari] jema so [mo ito] (ba) [hatese li]".

Te degu ka karese ku jema me vi 'je' relu þota hatese mo ito da tuli, amo karese iši huki. Tuda "*La je roču ru rosuvi" konogu va "La jema so ru roču teduri".

Alese

Cagu alese lado alese evi cagu þetese:

Cagu alese ve mako þota nada þetese ci so arisi su:

...o ni tate imasa, ci so arisi imasa nupe li:

...o ni seri imasa, ci so konogu þe lugu (usuru ve ura þota ni tasu di, udi di ve zode va):

Alese zode va relu þetese nada su:

Kebo þetese

Þetese tu ve mako þota eka ši, lo konogu so þetese ofeda ba to þetese ofetu.

Kebo karese

Karese da ulo ve mako þota eka ši. Ni tasu di, karese ofetu mose karese umana to karese agobi.

Imasa umana me arisi

Cagese 'ku' seli imasa umana ku ve mako þota nada þatese ci so arisi su. Ni imasa umana to jugu di, ura hatese 'me' ci so konogu þe ku imasa umana arisi me.

'ku' ve jogu þota a hatese tami ba 'me':

Je þetese

Ni Sanila, cagese kuvi ba roma ci so jema so hatese o kebo hatese o imasa aseto þetese.

'se' ve mako þota evi hatese da ci so je þetese su:

'so' ve mako þota evi imasa ci so je þetese su, e soka so imasa li konogu þe nari me ba va mogu roma.

'ka' sebe amo 'so', udi su soka so imasa li konogu þe me ba roma ma:

'ika' jema so imasa nupe nada su mose þetese me konogu se ma to imasa li:

Cagese 'ze' toþenu þota tate to kebo hatese ku 'so' o 'ka' o 'ika' je þetese me, udi zode va su e ura sane su.

Cagese 'mo' ve mako þota evi karese da o jugese da ci so jema so su mose þetese me leši kari to karese li, o me relu juga to jugese li:

Amo di, cagese 'ko' ve mako þota evi karese da ci so jema so su mose þetese me ito kari to karese li:

Utese

Utese utare þota hatese, cagu hatese, o imasa.

Imasa umana me arisi imasa agobi

Imasa umana ve mako þota evi imasa agobi lo ve usuku vi cagese 'no', o nada imasa agobi lo ve usuku vi cagese 'lo'. Imasa umana to jugu di ve ura vi ini meta; su aseto amo tire hatese 'la' sa Toki Pona. Ura þota su ci so arisi imasa agobi nupe, o ati tase o tara ci su.

Soreta

Ci so jema soreta me kaso ika þe ba ma, mako 'do' ni seri imasa.

Ci so jema soreta me kaso to þe ku þe ba me, ura hatese 'du', me aseto þota jugese o þetese.

Se šote

Ci so jema imasa me šote þe, mako 'te' ni seri imasa.

A imasa se šote relu va hatese mo leši, su ba se šote ci mo dašo:

Juba

Hatese juba ni Sanila aseto jugese e ura se 10 ci ko lečo. Soka juba vi so osu kaniru to juba li ni tasa, sa kaniru ruli oči bi kaniru ruli litu. Hatese di ve ura ci juba:

• he: 0
• da: 1
• tu: 2
• þi: 3
• ro: 4
• pi: 5
• lu: 6
• ki: 7
• ta: 8
• si: 9
• ca: . (satibi se keni)

Jugese 'ofe' jema so juba mose juba nalu:

Ini iši ku ura þolu ule me ba roma ci so soka juba. Vi ini di, utare kaniru juba zeti ci so jema hatese da, hi 'ju-' ni seri, o 'ofe-' ci juba nalu.

Ni se roču, ura þota kaniru juba þolu [0123456789] nadoma hatese juba:

Sanila relu cagese kuvi ci madasu juba. Hatese di ve mako þota veþi hatese juba. Hatese di ba:

• pa: se mako (+)
• re: se nešo (-)
• ša: se uleve (*)
• gu: se čikope (/)
• čo: se lečo (^)
• žu: ša 10 čo (e)

're' ve mako þota čete evi juba ci so soka juba išoči:

'žu' utare þota čete hatese juba:

A kaniru juba he ba evi 'žu' ni tasu di, juba jovegi ba 1:

Þupi

Ini da þolu ci so osu þupi maluru ba roma va. Udi mahi no ini þi ku mo osu siwa þota me ba roma.

Ini ofeda ba so osu beno þupi li e neva va hino su o kaniru su:

Ini ofetu ba so neva þupi li ci so su lado hino e kaniru to Sanila tuli, udi utina va cagu šiluma to Sanila:

Ini ofeþi ba so neva þupi li ci so su utina masi hino e cagu šiluma čete to Sanila:

Nesenu no la osu sane þupi vi ini di, þegi su jema þolu so se fuše þupi li ba žoto. La bana so so amiva se maluru to þupi maluru ba senumo, nadoma so biža neva þupi li bi þe ku fuše žoto ule me. Ni tasu huki, a mo osu ura þupi maluru me utina cagu šiluma to Sanila e mo dašo unota va ko konogu to þupi li, mo osu zode mogu je nikumi þupi li vi so osu beno þupi imegi.

Þupi to čame e sani ba heti ikada þupi naribi, me ba þupi ku mo dene to čame li o mo osu to sani li ura me. Hatese 'sani' ve mako þolu evi þupi to sani malena.